Wat is het prikkelbare darmsyndroom (PDS)?
Het prikkelbare darmsyndroom (PDS), ook wel spastische dikke darm of spastische colon genoemd, is een aandoening die zich uit in darmkrampen, buikpijn, het hebben van een opgeblazen gevoel, diarree, of juist constipatie waar geen achterliggende oorzaak voor gevonden zijn.
Sommige PDS-patiënten hebben daarnaast (of alleen) last van een overgevoelige en prikkelbare darmwand. De diagnose wordt vooral gesteld bij jongvolwassenen. Daarnaast komt PDS ongeveer twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen.
Oorzaken van PDS
De exacte oorzaak van PDS is nog niet bekend, maar wetenschappers vermoeden dat PDS te maken heeft met een fout in het stofje serotonine in je lichaam. Serotonine is een stof dat onder andere een rol speelt in het samentrekken van je spieren.
Bij PDS is er een stoornis in het samentrekken van de darmspieren, waardoor je darm te heftig reageert op voedsel, inspanning en hormoonwisselingen.
Daarnaast spelen onderstaande factoren mogelijk ook een rol:
- Er kan sprake zijn van een abnormale verwerking van prikkels in het maagdarmkanaal en zelfs ook in de hersenen, waardoor mensen met PDS eerder pijn of prikkels in de darmen voelen dan anderen.
- PDS lijkt te kunnen ontstaan als gevolg van een darminfectie (voedselvergiftiging).
- De darmen van mensen met PDS kunnen onregelmatige en wisselende bewegingen maken, waardoor verstopping of juist diarree kan ontstaan.
Stress en angst zijn geen oorzaak, maar het kan wel leiden tot een verergering van de klachten.
Symptomen bij het prikkelbare darm syndroom
De klachten van PDS verschillen van persoon tot persoon, maar de meest voorkomende klachten zijn:
- Buikpijn en/of buikkrampen. De pijn ervaart men onder in de buik of in het gebied rond de navel. Echter, deze kan ook uitstralen naar de rug of de zij. Vaak is het zo dat de pijn na het eten verergert en vermindert wanneer je naar de wc bent geweest. Ook heb je vaak halverwege een maaltijd al snel het gevoel dat je vol zit.
- Problemen met de stoelgang: diarree en/of verstopping.
- Opgeblazen gevoel en klachten zoals opboeren, winderigheid, gerommel in de buik en buikpijn.
- Naast deze klachten kun je ook last hebben van:
- Moeheid.
- Maagklachten.
- Brandend maagzuur.
- Hoofdpijn.
- Pijn in de rug of de zij en pijn bij het vrijen zijn klachten die vaak genoemd worden.
Wat kun je zelf doen?
Je kunt zelf een aantal maatregelen nemen om de klachten die prikkelbare darmsyndroom geven te verminderen.
Belangrijke punten om op te letten zijn voeding en leefstijl:
- Eet gezond en gevarieerd.
Eet regelmatig en zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding. Wanneer je merkt dat je bij bepaalde voedingsmiddelen meer last hebt, probeer deze dan met mate te gebruiken. Echter, wees wel voorzichtig met het weglaten van voedingsmiddelen, omdat je anders een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen zou kunnen krijgen. Overleg dus altijd met je arts of diëtist. - Drink voldoende.
Voor een goede darmwerking is het belangrijk om dagelijks anderhalf tot twee liter vocht te drinken. - Zorg voor voldoende beweging.
Door regelmatig te bewegen zorg je voor dat de darmbeweging gestimuleerd worden. Dit is belangrijk voor een goede spijsvertering. - Vermijd stress
Ondanks het feit dat stress niet de oorzaak is, kan dit je klachten wel verergeren. Probeer door middel van ontspanningsoefeningen, yoga of meditatie, maar ook door beweging (wandelen, fietsen, zwemmen) of door te sporten de stress te verminderen. - Stop met roken.
Voor uw algehele gezondheid is het verstandig om niet te roken. - Volg een dieet.
Je kunt ook proberen je voeding aan te passen. Veel mensen met PDS hebben baat bij het zogeheten FODMAP-beperkte dieet.
FODMAP-dieet
FODMAP is een verzamelnaam voor Fermenteerbare Oligosacchariden, Disachariden. Monosacchariden en Polyolen. Dit zijn een soort koolhydraten die slecht of niet opgenomen worden in de dunne darm. In de dikke darm worden deze koolhydraten vervolgens afgebroken door de dikke darmbacteriën. Hierbij komen gassen vrij die de dikke darm prikkelen, wat klachten zoals diarree, een opgeblazen gevoel en buikpijn kan veroorzaken.
Het Fodmap-dieet is een koolhydraatarm en intensief dieet waarbij je onderzoekt, welke soort koolhydraten bij jou de meeste klachten veroorzaken. Zo kunnen zelfs ‘gezonde’ vezels een opgeblazen gevoel en buikpijn veroorzaken, als je daar gevoelig voor bent.
Het FODMAP beperkte dieet bestaat uit een eliminatiefase waarin u producten met FODMAP uit het menu gaat schrappen.
Daarna volgt de herintroductiefase, waarin u geleidelijk weer FODMAPS gaat toevoegen.
Zo kunt u nagaan welke FODMAP’s bij u de klachten veroorzaken. Alleen die producten kunt u voortaan beter vermijden. Het gaat onder meer om tarwe, uien, bonen en andere peulvruchten, appels, melk, honing en kunstmatige zoetstoffen zoals sorbitol en mannitol.
fodmap groen: Voeding met een laag fodmap gehalte. Geschikt voor een Fodmapdieet
fodmap rood:Voeding met hoogd Fodmap-gehalte. Niet geschikt voor Fodmap dieet
Bron: fodmap-dieet.nl, huisarts.nl, gezondheid.be, fodmapdieet.nl
