Tijdens de jeugdjaren wordt het skelet alsmaar sterker, tot het zijn piek bereikt. Na de leeftijd van ongeveer 35 jaar gaat het langzaam bergaf. Vanaf dan wordt er meer botweefsel afgebroken dan aangemaakt en verandert ook de structuur van het bot, waardoor deze geleidelijk zwakker wordt. Om de beenderen sterk te houden heb je calcium nodig, maar moet je ook de calcium in het bot weten te behouden. Hiervoor hebben we vitamine D nodig. Vitamine D regelt het verbruik van calcium door het lichaam.
De verzwakking van het bot wordt een probleem als de kans op breuken toeneemt. Men spreekt van osteoporose of botontkalking.
Het aantal mensen met osteoporose stijgt met de leeftijd. Bovendien vallen vanaf een bepaalde leeftijd mensen gemakkelijker. Een op de drie 65-plusses valt minstens een keer per jaar. Klik hier voor tips om valincidenten bij ouderen te vermijden.

De rol van vitamine D

Vitamine D is de transporter van calcium uit de voeding naar het bot.
De belangrijkste bron van vitamine D is zonlicht, goed voor zowat 90% van vitamine D in ons lichaam.

Op zich doet de vitamine D die we zelf aanmaken of opnemen via de voeding niets. Om tot een werkzame stof te komen, zijn er nog 2 stappen nodig:

• In de lever wordt vitamine D eerst omgezet in calcidiol.
  De hoeveelheid van calcidiol wordt gemeten als de arts het vitamine d gehalte aanvraagt bij bloedanalyse.
• Vanuit de lever wordt dit calcidiol naar de nieren gebracht, waar het wordt omgezet in calcitriol, de actieve vorm, verantwoordelijk voor de uiteindelijke effecten van vitamine D.

Vitamine D in de voeding

Vitamine D zit ook in onze voeding. Vitamine D vinden we vooral terug in vette vis. In lagere gehaltes vinden we vitamine D terug in vlees en eieren.
Vitamine D wordt toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten.

Supplementen

Voor wie zijn supplementen vitamine D aangewezen?

• Mensen die reeds een fractuur hebben doorgemaakt die kan wijzen op reeds verzwakte botstructuur.
• Mensen met een aangetoond tekort aan vitamine D. Dit kan door bijvoorbeeld ziekte of door weinig of geen blootstelling aan zonlicht.
• Jonge kinderen en voornamelijk baby’s die uitsluitend borstvoeding krijgen.
• Mensen met een donkere huidskleur.
• Vegetariërs en veganisten.
• Mensen die veel alcohol drinken.
• Patiënten die anti-epileptica nemen.

Goed om weten

Als geneesmiddel geregistreerde vitamine D-supplementen (alleen te koop in de apotheek) bevatten vitamine D3. Er bestaan ook preparaten die niet zijn geregistreerd als geneesmiddel (en dus overal mogen verkocht worden). Deze bevatten soms vitamine D2. Vitamine D2 zou volgens studies minder efficiënt zijn dan Vitamine D3.

De rol van Calcium

Als supplementen vitamine D worden gebruikt, moet men tegelijk zorgen voor een gepaste calciuminname. Calcium en vitamine D werken immers samen en moeten in balans zijn.

Met de leeftijd verliest het lichaam beetje bij beetje zijn steun en treden er verzakkingen op. De wervels zakken in waardoor mensen voorover lopen en 3, 4, 5 tot zelfs 10cm kleiner worden. Overmatige verzwakking van het skelet verhoogt het risico op botbreuken. De beste preventie tegen dergelijke type botbreuken en de mogelijke verwikkelingen ervan is voldoende inname van calcium en dit vanaf de kindertijd.

Calcium in de voeding.

De voornaamste bron van calcium zijn zuivelproducten. Groene kool, spinazie, broccoli, granen, amandelen, hazelnoten, gedroogde vijgen, sardienen in blik en kalkrijk water bevatten van nature ook calcium. Toch kunnen ze melkproducten moeilijk volledig vervangen. Moeder natuur heeft namelijk bepaald dat ons lichaam calcium uit plantaardige voedingsmiddelen minder goed opneemt dan uit melkproducten.

Supplementen

Bij een te beperkte inname van calcium via de voeding, kan een supplement aangewezen zijn.
Er zijn verschillende soorten calciumverbindingen.
Calcium zit altijd vast aan een andere stof: calciumcarbonaat, calciumcitraat, calciumgluconaat.
Elke vorm heeft eigen voor- en nadelen.

Calciumcarbonaat
Calciumcarbonaat bevat 40% elementair calcium.

Wanneer  in te nemen?
Bij voorkeur bij of net na de maaltijd.

Bijwerkingen

• Opgeblazen gevoel
• Winderigheid
• Constipatie

Calciumcitraat
Calciumcitraat bevat veel minder elementair calcium dan calciumcarbonaat, nl. 24%.
Calciumcitraat wordt alleen aanbevolen als een calciumsupplement nodig is bij personen die bariatrische chirurgie hebben ondergaan en aan personen die ook protonpompinhibitoren zoals omeprazole of pantoprazole innemen omdat de opname van Calcium vanuit Calciumcitraat onafhankelijk is van de pH van de maag.
Vb: Barinutrics Calciumcitraat®

Wanneer in te nemen.
In tegenstelling tot Calciumcarbonaat, heeft calciumcitraat geen zure maaginhoud nodig om opgenomen te worden. Je mag calciumcitraat dus op eender welk moment van de dag innemen

Bijwerkingen
De bijwerking van calciumcitraat zijn zoals die van calciumcarbonaat maar minder uitgesproken.

Goed om weten

Voor supplementen calcium is er per definitie geen tegemoetkoming vanuit het RIZIV.
Er is wel een tegemoetkoming voorzien voor apotheekbereidingen. Mits voorschrift van de arts kan jouw apotheker een calciumpreparaat bereiden.

Bron:
RIZIV (D/2016/0401/17)
Nice-www.nice-info.be